ايالت تاريخي گرگان كه در كتيبة بيستون از آن «ساتراپ و هركان» نام برده شده است، از جمله مناطقي از ايران محسوب مي‌شود كه پيشينه‌اي بس كهن دارد. وجود محوطه‌هاي باستاني هم‌چون تورنگ تپه، شاه تپه و....، آثار ضرابخانه‌هاي عظيم در عصر ساسانيان، تختگاهي اين شهر در دورة زياريان و وجود صنايع دستي پرقدمتي هم‌چون سفال‌سازي، شيشه‌گري و فلزكاري، كه گرگان را در كنار شهرهاي تاريخي مهمي مثل ري، نيشابور و كاشان قرار مي‌دهد، سبب شده است تا اين شهر موضوع مناسبي براي مطالعات تاريخي و تمدني باشد. در كتاب حاضر تاريخ و فرهنگ گرگان به تفصيل بررسي مي‌شود. مولف پس از توضيحاتي در باب جغرافياي منطقه و تاريخ و جايگاه اسطوره‌اي گرگان، تاريخ اين شهر را در دورة باستاني و اسلامي بررسي مي‌كند. بخش‌هاي پاياني كتاب به مسائل فرهنگي و تمدني گرگان هم‌چون فضاي علمي و ادبي و هنرها و صنايع دستي اختصاص دارد. كتاب هم‌چنين شامل تصاويري از نقشه‌هاي قديم و جديد نقاط مختلف گرگان و آثار و ابنيه تاريخي منطقه است.