مجلد پنجم از مجموعهاي است كه به تبيين آراي دانشمندان مسلمان در تعليم و تربيت و مباني آن ميپردازد. هدف از اين نوشتار, آگاهي از شخصيت و خطوط كلي انديشه زندگي عالم بزرگ قرن پانزدهم هجري, مرحوم ملامحسن فيض كاشاني است كه از راه مطالعه در آثار خود وي به ويژه اصول المعارف, المحجة البيضاء, الحقايق و النخبه به دست آمده است. در اين كتاب نويسنده با توجه به مباني انسانشناسي و هستيشناسي, به چگونگي تربيت اخلاقي و راهكارهاي درمان رذايل اخلاقي از ديدگاه فيض كاشاني ميپردازد و سپس با توجه به احاديث ائمه معصومين به تبيين راهكارهاي سالمسازي جامعه از انحرافات اخلاقي اشاره مينمايد. در نهايت نگارنده دستورالعملهاي عرفاني و راهكارهاي اجتماعي مرحوم فيض كاشاني را به منظور رسيدن به آرامش روحي ـ رواني ارايه ميكند.
فيض كاشاني به دليل جامعيت علمي و برخورداري از علوم متعدد و متنوع و به موجب انس فراوان با روايات و معارف اهل بيت عصمت و طهارت عليهم السلام در زمينه هاي گوناگون، از جمله در ساحت تربيت و اخلاق اسلامي نظريه پردازي كرد و آراء، انديشه ها و نگرش هاي اخلاقي و تربيتي بديع خود را نگاشت. در اين پژوهش آراء فيض كاشاني در زمينه تربيت اخلاقي، تربيت جنسي، تربيت عرفاني و تربيت اجتماعي مورد بررسي قرار گرفته و راه درخشان تهذيب نفس، سلوك عرفاني و دانستني هاي ارضا، هدايت و جهت دادن غريزه جنسي بيان شده است. البته در گام نخست بنيان ها و زيرساخت هاي انديشه تربيتي فيض كاشاني به عنوان مباني انسان شناسي، معرفت شناسي و هستي شناسي تربيت مورد بررسي قرار گرفته است.