در اين كتاب، دربارة ماهيت و بنيادهاي جغرافياي سياسي به خصوص در كشورهاي اسلامي و ايران بحث شده است. اثر حاضر، براساس ساختار كتب مباني موجود در جغرافياي سياسي (داخلي و خارجي) تنظيم شده و تلاش گرديده تا ضمن حفظ چارچوب و محتواي جغرافياي سياسي به مسائل نوين پديد آمده در چند دهة اخير در دانش جغرافياي سياسي جهان توجّه شده و به صورت مصداقي، موضوعات و مؤلّفه‌هاي جغرافياي سياسي در قلمرو جغرافياي سياسي اسلام و ايران مطالعه شود. فصل اوّل كتاب، شامل تعريف، محتوا و ماهيت علم سياست، جغرافياي سياسي و قدرت و نظرات مطروحه در آن است. در فصل دوم، مفهوم جغرافياي ملّت، سير تحوّل آن در جهان و ايران و ديدگاه‌هاي ارائه شده در اين‌باره بررسي شده است. فصل سوم، مشتمل بر مطالعة سير شكل‌گيري ناسيوساليسم در جهان از ابتدا تا كنون و ديدگاه اسلام و مسلمانان در خصوص اين پديدة سياسي است. در فصل بعد، مفهوم سرزمين، قلمرو ملّي و تماميت ارضي از نظر جغرافياي سياسي تشريح شده و در فصل پنجم، مفهوم قلمرو و مرزهاي ملّي از ديدگاه اسلام تبيين گرديده است. در فصل ششم، نظرية امّت و تفاوت آن با ملّت در جغرافياي سياسي اسلام مورد بحث قرار گرفته و در فصل هفتم، نظرية حكومت و دولت در دستگاه فكري جغرافي‌دانان سياسي، متفكّران علوم سياسي و انديشة سياسي اسلام مطالعه شده است. آخرين فصل كتاب، مشتمل بر تشريح جغرافياي مرز در جهان، ايران و جهان اسلام است.