در كتاب حاضر آرا و انديشه‌هاي «ژان پياژه» ـ روان‌شناس ـ در قالب گفت‌وگوهاي آزاد، ارائه شده است. پياژه در گفت‌وگوهايش پس از انتقاد از روش تجربي و روش مشاهدة محض، براساس روشي كه آن را «روش باليني» گردآوري داده‌ها نام‌گذاري كرده است، در سطح تغييرات تحولي (ژنتيك) و در الگوي برهه‌هاي متوالي، شكل‌گيري شناخت را از زمان نخستين سازش‌هاي سازمان‌دهي شده، بررسي كرده است و آن را هستة اصلي نظام فرايندهاي رواني ديگر برشمرده است. او سير تحول هوش را از سطح نخستين «روان بنه‌ها» تا استقرار پاياني‌ترين ساخت‌ها، از تولد تا بزرگ‌سالي، ترسيم كرده و به كشف مراحل اين فرايند بزرگ نائل آمده است. پياژه، روان‌بنه‌هاي شناختي را بر پاية پژوهش‌هاي عيني و عميق مداوم خود و همكارانش با روان‌بنه‌هاي زمينه‌هاي عاطفي، ادراكي، حفظي و... گره زده است و در حقيقت به گسترة وسيع سازمان رواني، يعني آنچه در عرف بايد در آخرين تحليل «شخصيت» ناميد، دست يافته است. وي همچنين دربارة روابط ميانِ هوش و حافظه، بر طرح و بررسي مسئله حافظه پرداخته است. از نظر وي، حافظه مشتمل بر باز پديدآوري كم و بيش فعال پذيرانه آن چيزي كه قبلاً ادراك شده، نيست؛ بلكه حافظه يك بازسازي جزئاً مفهومي و جزئاً استنباطي از گذشته‌اي است كه قسمتي از آن فراموش شده و بايد كامل و از نو پي‌ريزي شود. پياژه در اين باره در رويارويي با موضع‌گيري‌هاي فرويدي، احتراز شديد خود را از خاطرات دورة كودكي، كه مورد توجه طرف‌داران روان تحليلگري است. ابراز داشته است. ضمن آنكه در اين كتاب، مخاطبان با فعاليت‌هاي همكاران برجسته و شناخته شدة پياژه نظير: «گروبر»، گي سلريه» و... آشنا مي‌شوند.