روش‌شناسي، تحليلي نظري، و تحليل تجربي سه بخش اين كتاب را تشكيل مي‌دهد. نخست موضوعاتي نظير مفهوم فضاي كنش به منزله‌ي ابزاري براي تنظيم فكر، رئاليسم روش‌شناختي و روش تحليل شبكه در جامعه‌شناسي بررسي مي‌شوند. به دنبال آن، تحليل‌هاي نظري، از جمله طرح سازه‌هاي چهارگانه‌ي نياز، انتظار، فرصت، و معنا، به منزله‌ي عناصر اصلي يك ابر تابع و نحوه‌ي به كارگيري آن‌ها براي نظريه‌سازي در جامعه‌شناسي عرضه مي‌شوند. فصول بخش پاياني هريك به طور جداگانه به توصيف و تحليل تجربي برخي معضلات اجتماعي و عرضه‌ي "الگوهاي هم‌تغييري" براي آن‌ها اختصاص دارد. گفتني است، تمامي فصول كتاب به جز فصل چهارم، قبلا به صورت مقاله در مجلات علمي كشور به چاپ رسيده‌اند و عناوين آن‌ها بدين‌قرار است: "فضاي كنش: ابزاري تنظيمي در نظريه‌سازي"، "تحليل شبكه در جامعه‌شناسي"، "رئاليسم روش‌شناختي در جامعه‌شناسي"، "به طرف يك نظريه‌ي عمومي كژرفتاري اجتماعي"، "دو تعهد كار"، "وفاق اجتماعي"، "مطالعه‌ي پيمايشي اخلاق كار در سه شهر ايران"، "اسكان عشاير از ديدگاه جامعه‌شناسي توسعه"، "فقدان تناسب در ابعاد پايگاه اجتماعي و پيامدهاي رواني و اجتماعي آن"،" نقش خانواده به عنوان عامل و مانع بزهكاري نوجوانان (با تكيه بر نظم در خانواده)"، "آثار نظم و تضاد خانواده بر خشونت عليه كودكان"، "تحليل چندسطحي انزواي اجتماعي" و "تحليل تطبيقي فرار مغزها در سطوح خرد و كلان".