در اين كتاب ابزارها و روش‌هاي پايه و اطلاعات عمومي و اصلي براي اتمام پژوهش‌هاي تاريخي در هشت فصل تشريح شده است. در فصل نخست مهم‌ترين مكتب‌هاي تاريخ‌نگاري و تاريخ‌نگري از جمله آنال، اومانيسم، رئاليسم، قران كريم، ماركسيسم، پوزيتيويسم، ابن خلدون، فرانكفورت، شخصيت‌گرايي، مشيت‌گرايي و پانزده مكتب و نگرش فلسفي ديگر به تاريخ معرفي شده‌اند. فصل دوم درباره‌ي گاه‌شماري، مبدا تاريخ ميلادي و هجري و ساير تقويم‌ها، تقويم‌هاي مختلف مانند مصري، اسكندري، پهلوي، هندي، يوناني، چين، ژاپن، گاه‌شماري در ايران باستان و دوران بعد از اسلام (تقويم‌هاي جلالي، غازاني، تركي)، شيوه‌هاي تبديل تاريخ‌ها، رويدادشماري، خط زمان، نسب‌نامه‌شناسي و مباحث وابسته به آن‌ها است. در فصل سوم منابع و ماخذ تاريخ ايران تقسيم‌بندي شده و با ذكر نمونه معرفي شده‌اند كه عبارت‌اند از: 1- عمومي، سلاطين و سلسله‌ها، 3- محلي، 4- كتيبه‌ها، 5- سكه‌ها؛ 6- متون جغرافيايي، 7- روزنامه‌ها و مجلات، 8- گزارش‌هاي باستاني، 9- كتب سير صوفيه، 10- خاطرات، حكايات، سياحتنامه‌ها، 11- اسناد تاريخي، 12- سفرنامه‌ها، 13- يادداشت‌هاي روزانه و 14- متون ادبي. در اين فصل منابع اصلي تاريخ اسلام نيز ذكر شده كه عبارت‌اند از: قرآن كريم، نهج‌البلاغه، اشعار دوران جاهلي، مغازي، فتوح، مقاتل، احاديث، سيره‌ها، و رجال. فصل چهارم حاوي اطلاعاتي درباره‌ي نسخه‌شناسي است و مباحثي چون شناخت نسخه‌ي خطي، انواع نسخ خطي از نظر نگارش، نسخه‌هاي منظوم، اصطلاحات نسخه‌شناسي، مراحل نسخه‌شناسي، علامت‌ها در نسخ خطي، كاغذشناسي، شناسايي خطوط، و جلدشناسي را دربرمي‌گيرد. فصل پنجم راهنماي نگارش و استفاده از علايم دستوري و تنظيم مطالب است. در فصل ششم انواع روش‌هاي تحقيق در تاريخ معرفي شده كه از آن جمله است: روش‌هاي توصيفي، روش‌هاي سندي، روش تحقيق تاريخي، روش ادراك و تفاهم، روش توافق، روش اختلاف، روش موردي (تك‌نگاري)، روش نمونه‌گيري، روش مقايسه يا تطبيقي، و روش دلفي. در فصل هفتم نكاتي درباره‌ي شيوه‌ي تنظيم و استفاده از پرسشنامه عرضه شده است. در آخرين فصل خواننده با روش‌هاي جست‌وجو در اينترنت، راه‌هاي استفاده از مجله‌ي الكترونيكي، اصطلاحات اينترنتي و ده‌ها پايگاه اينترنتي در حوزه‌ي تاريخ آشنا مي‌شود.