اثر حاضر طرح كلي فرآيندهاي تاريخ را از دوره ديرينه سنگي تا به امروز پي مي‌گيرد و برداشتي كلي و موجز از سراسر تاريخ انسان و قوانين حاكم بر آن به دست مي‌دهد .اين پژوهش، نظريه تحول اجتماعي ماركس را پايه راه جويي‌هاي تازه خود قرار مي‌دهد .اما دياكونوف پنج مرحله تحولي ماركس را به هشت مرحله گسترش داده است كه عبارت‌اند از1 :ـ نخستين، 2ـ اشتراكي نخستين، 3ـ باستاني اوليه، 4ـ باستاني امپراتوري، 5ـ قرون وسطي، 6ـ مراحل استبدادي پايدار پسا قرون وسطايي، 7ـ سرمايه‌داري، 8ـ پسا سرمايه‌داري .اين كتاب به تبيين و اثبات مراحل ياد شده اختصاص دارد .دياكونوف برخلاف ماركس، نمي‌پذيرد كه گذارها از يك مرحله به مرحله بعدي با ستيزه و انقلاب اجتماعي مشخص مي‌شود، بلكه اين گذارها گاهي با مسالمت و آرامش انجام مي‌پذيرد .توجه دياكونوف تنها به ابعاد اقتصادي و اقتصادي ـ اجتماعي تحول محدود نمي‌ماند، بلكه عوامل قومي، فرهنگي، مذهبي، نظامي و نظاير آن را نيز در نظر مي‌گيرد . دياكونوف همچنين اين نظريه را نمي‌پذيرد كه تحول اجتماعي حتما و الزاما نشانه پيشرفت است، زيرا گاهي "هر پيشرفتي در عين حال يك پسرفت است ." سرانجام كتاب با طرح چشم‌اندازي از آينده انسان پايان مي‌يابد و نتيجه‌گيري در اين باره را كه آينده چه در بر خواهد داشت به خواننده وا مي‌گذارد .